نتايج چندين مطالعه ده ساله اخير نشان ميدهد كه ساعتها اقامت در شرايط آفتابي و بدون حفاظ كافي در مقابل چشم شانس بروز بيماريهاي چشم را افزايش ميدهد. در سال 1988، گروهي از چشم پزشكان مطالعهاي را بر روي 838 ماهيگير خليج Chesapeake انجام دادند كه سالها عمر خود را بر روي آب گذرانده بودند. ماهيگيراني كه هيچگونه حفاظ چشمي نداشتند در مقابل كساني كه از عينك آفتابي يا كلاه لبهدار استفاده ميكردند 3 برابر بيشتر به كاتاراكت (آب مرواريد) مبتلاشده بودند. كاتاراكت درواقع كدورت عدسي چشم طبيعي است . براساس اين مطالعه و مطالعات ديگر، درحال حاضر چشم پزشكان توصيه ميكنند كه هرگاه تا حدي درمقابل آفتاب قرار ميگيريد كه احتمال برنزه شدن پوست و يا سوختگي ناشي از آفتاب نيز بالا ميرود، از عينكهاي آفتابي جاذب اشعه ماورا بنفش استفاده نماييد، بويژه اگر در ارتفاعات و يا در نزديكي استوا زندگي ميكنيد. استفاده از عینکهای آفتابی برای حفاظت از چشم‌ها در برابر نور شدید مخصوصاً در روزهای آفتابی تابستان و اشعه‌های نامرئی خورشید مانند اشعه فرا بنفش برای تمام افراد کاملاً ضروری است. در حالی‌که دستهای از افراد عینک آفتابی را وسیله‌ای غیر ضروری و تزئینی می‌دانند. مهمترين دليل براي انتخاب عينک آفتابي زيباتر کردن چهره ما نيست، بلکه وظيفه اصلي عينک آفتابي محافظت از چشمان ما در مقابل اشعه هاي مضر آفتاب است. اگر شما مي خواهيد که چشمان خود و فرزندانتان را در مقابل اشعه خيره کننده خورشيد که موجب آب مرواريد در آينده مي شود مراقبت کنيد، براي انتخاب عينک آفتابي بايد به دلايل ديگري غير از زيبايي ظاهري توجه کنيد. اگر چه بدن انسان سلول هاي آسيب ديده خود را بخوبي جايگزين مي کند، اما سلول هاي عدسي چشم در صورت آسيب ديدگي جايگزين نمي شوند. آسيب ناشي از اشعه ماورا بنفش و به ميزان کمتري مادون قرمز در طول زمان تجمع يافته و موجب ايجاد نواحي تار روي قرنيه مي شود. با وجود آب مرواريد ديد فرد ضعيف شده و نياز به عمل جراحي پيدا مي شود. تخريب ماکولا که يک بيماري ديگر چشمي ناشي از آسيب شبکيه است نيز با برخورد مستقيم اشعه آفتاب به شبکيه تسريع مي شود.
عينك آفتابي و همه چيز راجع به آن
نتايج چندين مطالعه ده ساله اخير نشان ميدهد كه ساعتها اقامت در شرايط آفتابي و بدون حفاظ كافي در مقابل چشم شانس بروز بيماريهاي چشم را افزايش ميدهد.
در سال 1988، گروهي از چشم پزشكان مطالعهاي را بر روي 838 ماهيگير خليج Chesapeake انجام دادند كه سالها عمر خود را بر روي آب گذرانده بودند. ماهيگيراني كه هيچگونه حفاظ چشمي نداشتند در مقابل كساني كه از عينك آفتابي يا كلاه لبهدار استفاده ميكردند 3 برابر بيشتر به كاتاراكت (آب مرواريد) مبتلاشده بودند. كاتاراكت درواقع كدورت عدسي چشم طبيعي است .
براساس اين مطالعه و مطالعات ديگر، درحال حاضر چشم پزشكان توصيه ميكنند كه هرگاه تا حدي درمقابل آفتاب قرار ميگيريد كه احتمال برنزه شدن پوست و يا سوختگي ناشي از آفتاب نيز بالا ميرود، از عينكهاي آفتابي جاذب اشعه ماورا بنفش استفاده نماييد، بويژه اگر در ارتفاعات و يا در نزديكي استوا زندگي ميكنيد.
استفاده از عینکهای آفتابی برای حفاظت از چشم‌ها در برابر نور شدید مخصوصاً در روزهای آفتابی تابستان و اشعه‌های نامرئی خورشید مانند اشعه فرا بنفش برای تمام افراد کاملاً ضروری است. در حالی‌که دستهای از افراد عینک آفتابی را وسیله‌ای غیر ضروری و تزئینی می‌دانند.
مهمترين دليل براي انتخاب عينک آفتابي زيباتر کردن چهره ما نيست، بلکه وظيفه اصلي عينک آفتابي محافظت از چشمان ما در مقابل اشعه هاي مضر آفتاب است. اگر شما مي خواهيد که چشمان خود و فرزندانتان را در مقابل اشعه خيره کننده خورشيد که موجب آب مرواريد در آينده مي شود مراقبت کنيد، براي انتخاب عينک آفتابي بايد به دلايل ديگري غير از زيبايي ظاهري توجه کنيد. اگر چه بدن انسان سلول هاي آسيب ديده خود را بخوبي جايگزين مي کند، اما سلول هاي عدسي چشم در صورت آسيب ديدگي جايگزين نمي شوند. آسيب ناشي از اشعه ماورا بنفش و به ميزان کمتري مادون قرمز در طول زمان تجمع يافته و موجب ايجاد نواحي تار روي قرنيه مي شود. با وجود آب مرواريد ديد فرد ضعيف شده و نياز به عمل جراحي پيدا مي شود. تخريب ماکولا که يک بيماري ديگر چشمي ناشي از آسيب شبکيه است نيز با برخورد مستقيم اشعه آفتاب به شبکيه تسريع مي شود.
اشعه خورشید و آسیب چشم
نور منعکس شده از برف یا سطوح صاف مانند سطح آب به شبکیه چشم صدمه زده و دید فرد را مختل میکند. لنز عینک آفتابی با پخش کردن و شکست نور، تمرکز و انعکاس نور آفتاب از سطوح صاف را از بین می‌برد و درخشندگی را متعادل میکند.
دکتر مدرس زاده متخصص چشم در مورد تابش نور شدید به چشم می‌گوید: در یک روز آفتابی مخصوصاً در فصل تابستان میزان نوری که به چشم می‌رسد ۵۰ برابر بیشتر از نور داخل اتاق است. این میزان نور برای سلول‌های مخروطی دریافت کننده نور و سلول‌های تشکیل دهنده تصویر در شبکیه ضرر دارد.
اشعه ماوراء بنفش یا همان (UV) دارای سه نوع طول موج UVA ،UVB و UVC است که اشعه «UVC» در لایه ازن جذب شده و به زمین نمی‌رسد و آن قسمتی که برای چشم مضر است UVB است که موجب سوختگی پوست و اثرات مضر روی چشم است.
مثلا وقتی UVB به روی برف تابیده می‌شود، می‌تواند موجب کوری برگشت‌پذیر شود و برای ۱۲ تا ۴۸ ساعت بینایی خود را از دست دهيد.
دانشمندان بر این اعتقادند که تماس زیاد با اشعه UVB می‌تواند در مدت زیاد بیماری‌های برگشت‌ناپذیر، مانند: آب مروارید، تغییر در مرکز دید و ناخنک چشم را فراهم آورد.
اشعه «UVA» بیشتر توسط عدسی چشم جذب می‌شود و مدرکی برای ضرر چشم وجود ندارد. اشعه‌ای که باید چشم را از آن مصون نگه داشت UVB است.
عینکها باید حداقل ۹۸ درصد از UVA و UVB را جذب کنند چون عینکی که استاندارد نیست، بسیار مضرتر از نزدنش است، چراکه عینک آفتابی باعث می‌شود مردمک چشم باز شود و حال اگر UV را جذب نکند، تمام اشعه‌های مضر به داخل چشم نفوذ می‌کنند.
استفاده از عینکهای آفتابی به عنوان یک ضرورت و حفظ سلامت چشم‌ها مطرح شده است . محافظت چشم در مقابل نور شدید آفتاب و اشعه فرابنفش موجود در آن بسیار مهم است. استفاده از عینک آفتابی مناسب در شرایطی که نور آفتاب شدید است، باعث بهتر شدن دید و پیشگیری از صدمه به عدسی و شبکیه چشم می‌شود. استفاده از عینکهای تقلبی نه تنها این خاصیت را ندارند بلکه سبب بسیاری از عوارض چشمی‌می‌شوند که از آن جمله می‌توان، کاهش بینایی، آب مروارید و بیماری شبکیه را نام برد.
در نور شدید، چشم احساس خستگی و کاهش دید رنگی میکند. در صورتی که چشم‌ها بدون محافظ هر روز برای ساعات طولانی در نور آفتاب به سر برد احتمال ابتلا به آب مروارید بسیار افزایش می‌یابد.
بیماری‌های چشمی با عینکهای غیراستاندارد
متخصصان چشم‌پزشک معتقدند تابیدن نور شدید آفتاب به مدت طولانی باعث ایجاد بیماری‌های چشمی متعددی می‌شود که همراه با علائمی چون سوزش، خارش و التهاب در چشم و پلک‌ها بروز میکند.
دکتر منصوری چشم‌پزشک در مورد بیماری‌های مربوط به اثر نور شدید آفتاب بر چشم می‌گوید: از جمله این بیماری‌‌ها می‌توان به ناخنک اشاره کرد. در این بیماری لکه سفیدی روی قرنیه فرد ایجاد می‌شود.
دکتر منصوری چشم‌پزشک می‌گوید: نور زیاد و اشعه فرابنفش باعث می‌شود لکه زرد شبکیه تغییرات پیگمانی داشته باشد که باعث افت دید می‌شود و از طرفی موجب پیری شبکیه خواهد شد. همچنین تابش نور زیاد به چشم می‌تواند در تشدید آب مروارید مؤثر باشد. علاوه بر بیماری‌های فوق تبخیر شدن اشک چشم و خشکی چشم نیز از عوارض محافظت نکردن چشم در برابر نور است. محفوظ نگه‌نداشتن چشم در فصل بهار در دستهای از افراد حساسیت بهاره ایجاد میکند که همراه با خارش و سوزش در چشم و اطراف آن است.
توصیه های لازم در مورد انتخاب عینک آفتابی
دکتر جعفرزاده پور متخصص بینایی‌سنجی در مورد انتخاب عینک مناسب می‌گوید: برای تهیه عینک آفتابی مناسب با شرایط بینایی و فیزیک صورت احتیاج به تجویز چشم‌پزشک یا اپتومتریست است و خرید خودسرانه عینک تنها با توجه به شکل ظاهری آن می‌تواند برای سلامت چشم مضر باشد. در تجویز عینک آفتابی باید نیازهای بینایی، مشخصات چشمی و آناتومیکی و همچنین ابعاد صورت فرد را مد نظر قرار داد. مثلاً فردی که جراحی چشم داشته و می‌خواهد عینکی متناسب برای زمان رانندگی تهیه کند به عینکی کاملاً متفاوت با یک راننده عادی نیاز دارد.
وی خاطرنشان میکند آنچه که برای خرید عینک آفتابی بسیار حائز اهمیت است محیطی است که می‌خواهیم از عینک استفاده کنیم، باید دقت کرد کجا، چه زمان و برای انجام چه کاری از عینک آفتابی می‌خواهید استفاده کنید. باید توجه داشت شرایط طیف نور محیط چگونه است و حساسیت چشم ما نسبت به آن در چه حدی است.
1- افرادی که در حال اسکی کردن و کوهنوردی در ارتفاعات هستند باید حتماً از عینک آفتابی استفاده کنند. برای اینگونه محیط‌ها عینک‌هایی لازمند که فقط ۱۲ ـ ۸ درصد نور را از خود عبور دهند.
۲ ـ عینکهای رنگی متمایل به سبز و قهوه ای به علت مختل کردن طیف رنگ ، مضر هستند . البته برای افرادی که می‌خواهند به مدت طولانی رانندگی کنند ، توصیه می‌شود از عینکهای قهوه ای استفاده کنند ، چرا که این عینکها نور آبی آسمان را کاهش وحدت بینایی را افزایش می‌دهند، لذا برای مصارف روزمره توصیه به استفاده از این رنگ نمی‌شود .
۳ -اگر پشت فرمان می‌نشینید توصیه می‌شود که از عینکهای آفتابی سبز رنگ استفاده نکنید چرا که تشخیص نور قرمز و زرد را مختل میکند و از این نظر مناسب نیستند. به عنوان یک اصل بدانید که بهترین رنگ برای عینکهای آفتابی در وهله اول خاکستری و پس از آن قهوه ای است.
۴ـ شیشه‌های عینک آفتابی باید مقاومت کافی داشته باشد. پلی کربنات از همه مواد مقاوم تر است.
۵ ـ قاب عینک باید بزرگ باشد تا محافظت کامل در این خصوص صورت گیرد .
۶ – یک عینک آفتابی استاندارد عینکی است که وقتی آن را در مقابل یک صفحه طرح دار تکان می‌دهیم نباید صفحه موجدار تار و کج و معوج دیده شود .
۷ – اگر می‌خواهید بدانید که تیرگی عینک آفتابی شما مناسب است یا نه، در یک اتاق با نور معمولی با عینک آفتابی به آینه نگاه کنید اگر عینک آفتابی شما مناسب باشد نباید چشمان خود را ببینید .
۸ – کودکانی که برای ساعتهای طولانی در زیر نور آفتاب در حال بازی کردن هستند باید از عینکهای مخصوص خودشان استفاده کنند .
۹ – اگر در محل کار خود با اشعه‌های زیاد در تماس هستید، عینک آفتابی جوابگو نخواهد بود لذا توصیه می‌شود عینکهای متفاوت و مخصوص استفاده نمایید (برای مثال در جوشکاری ویا کار با وسائلی که تولید اشعه میکند عینک ویا محافظ های خاصی لازم است )
۱۰ – افرادی که تحت عمل آب مروارید یا لیزیک یا لازک قرار گرفته‌اند باید در مواجهه با آفتاب از عینکهای آفتابی مجاز استفاده کنند .
۱۲- عینکهای آفتابی با شیشه‌های رفلکس که دارای پوشش آینه‌ای هستند برای مصارف اسکی یا کوهنوردی مناسب می‌باشند .
۱۳- با توجه به هزینه‌های مختلف که روزمره متحمل می‌شوید خرید یک عینک آفتابی استاندارد نه تنها عملی درست و به جا بلکه ضروری می‌باشد . بهای استفاده از عینکهای تقلبی به خطر انداختن سلامتی چشم هایتان می‌باشد .
۱۴ – برای تهیه عینک آفتابی بهتر است با یک چشم پزشک مشورت کنید و یا از یک اپتومتریست کمک بگیرید . و جهت خرید آن به عینک فروشیهای معتبر مراجعه نمایید . با خرید یک عینک خوب به راحتی می‌توانید تا چند سال از آن استفاده کنید .
۱۵- اگر دچار اختلال در بینایی هستید و از عینک طبی استفاده می‌کنید چنانچه مایل بودید می‌توانید از عینکهای آفتابی مخصوص که بر روی عینک طبی قرار می‌گیرند استفاده نمایید و یا برای عینک طبی خود شیشه های فتوکروم و یا شیشه های رنگی سفارش دهید .
نحوه شناخت عینک استاندارد
«در لنز عینکهای ارزان ماده‌ای به نام (Triace tate) است که فقط ۴۰ درصد ازUV را جذب میکند و برای چشم بسیار مضر هستند بنابراین بهترین راه شناخت عینکهای استاندارد، استفاده از دستگاه UV متر است که اغلب در عینک‌فروشی‌های معتبر یافت می‌شود».
بدون استفاده از دستگاه «یووی متر» جهت شناخت استاندارد بودن عینکهای آفتابی، تشخیص یک عینک آفتابی مناسب، حتی برای چشم پزشکان نیز سخت و غیرممکن خواهد بود.
گفتنی است این دستگاه باید UV عینک را از ۹۸درصد به بالا نشان دهد.
نمی‌توان هر عینک گران‌قیمتی را استاندارد قلمداد کرد و باید تمامی آنها توسط دستگاه (یووی‌متر) تست شوند.
آزمايش مناسب بودن عينک هاي آفتابي
عينک هاي آفتابي که فاقد هر گونه مشخصات باشد، براي چشم ها ضرر داشته و باعث پديده اي به نام عدم آسايش از نور مي شوند. در صورت به وجود آمدن پديده مزبور، افراد دچار عوارض ديگري همچون خستگي، سرخي چشم، تاري ديد، درد چشم و سردرد مي شوند. مشخصات فني عينک هاي آفتابي از مهمترين شاخص هاي انتخاب عينک آفتابي استاندارد است. همچنين اپتومتريست ها با توجه به شغل افراد، زمان هاي استفاده از عينک و براساس پارامترهاي شاخص OD (چگالي نوري) نوع خاص عينک هاي آفتابي را توصيه مي کنند. اولين راه براي تشخيص اين است که زيرشيشه عينک فتوکروميک يک مقواي تيره گذاشته و عينک آفتابي را روي شيشه بگذاريم به نحوي که سطح آن را کاملا بپوشاند و در حدود 30 ثانيه در مقابل نور آفتاب قرار دهيم; همچنين در کنار آن يک شيشه مشابه قرار داده و بعد از مدت ذکر شده ميزان تيرگي دو شيشه را مقايسه کنيم که اگر تفاوتي بين آنها مشاهده نشود; نتيجه مي گيريم که عينک آفتابي جاذب پرتوهاي ماورابنفش نيست و نبايد از آنها استفاده کرد. آزمايش ديگر اين است که در عينک هاي آفتابي نبايد جابه جايي تصوير مشاهده شود و وجود چنين علائمي نشان دهنده عدم مرغوبيت عدسي عينک آفتابي است; همچنين عينک هاي آفتابي بايد فاقد هرگونه کج و معوج بودن باشند. بنابراين از داخل عدسي و فاصله 40 سانتيمتري به اشيا» نگاه مي کنيد و آن را به حالت دوراني تکان دهيد; درصورتي که هرگونه چرخش، جابجايي و يا تغيير شکل در اشيا» مشاهده شود نشان دهنده نامناسب بودن عدسي عينک آفتابي است.
خاصیت عینکهای شیشه‌ای بدون نمره
در حال حاضر اکثر عینکهای طبی و آفتابی به‌دلیل هزینه‌های بالای آن از شیشه‌ای تبدیل به تلق شده‌اند، ولی جالب است که بدانید اگر شیشه بدون شماره‌ای را جلوی چشمان خود بگذارید، باعث می‌شود ۹۸ درصد از UV توسط آن جذب شود. آنچه در انتخاب عینک آفتابی مهم می‌باشد، این است که باید کل چشم توسط آن گرفته شود، بنابراین استفاده از عینکهای کوچک که بیشتر برای زیبایی طراحی شده‌اند و هیچ پوششی ندارند، توصیه نمی‌شود.
